Een dag in onze freinetklas...

Hoe wordt in onze school gewerkt aan de verschillende Freinet-technieken? Naar aanleiding van een interview, werd een dag uit het leven van onze kinderen beschreven.

Kwart voor negen. Een leuk muziekje uit een door kinderen gekozen CD zwelt aan. Het spel op de speelplaats wordt gestaakt. Op onze freinetschool is het niet de klassieke stresserende bel die oproept tot tucht en orde. De kinderen van leerkring Wim, de oudste leerlingen van Basisschool De kRing, zoeken elkaar op. Iedereen begroet elkaar met een vriendelijke handdruk en rustig gaan verschillende groepen naar hun lokaal.

Aangekomen in de klas, begeven sommige kinderen zich meteen naar de grote, houten kring die sfeervol is ingericht met comfortabele zitplaatsen en veel grote, groene planten. De kring is de centrale ontmoetingsplaats van de klas. Ze dient niet enkel om te praten met elkaar, er wordt ook gewerkt. In de houten banken is opbergruimte voorzien en plaats voor de vele lees- en informatieve boeken van de klas. Jasper en Jules, die wat vroeger naar de klas kwamen, kozen vandaag bosvruchten om te serveren als warme thee. Myriam en Mila leggen alvast hun planningen op hun werkplaats. Ester verzamelt materiaal dat ze meebracht om te tonen. Jenthe start alvast één van de vele computers op waaraan zij straks wil werken. Lente heeft deze week “gespreksleider” als klastaak. Wanneer ze duidelijk maakt “We gaan beginnen met de kring”, nemen de laatsten plaats en wordt het stil. Ook Wim is ondertussen tussen de andere leerlingen komen zitten.

Ester komt als eerste aan het woord. Zij heeft allerlei opgezocht over Britse natuurkundige Stephen Hawking. Ze toont foto’s en laat ook een boek rondgaan. De opgezochte informatie heeft ze verwerkt in wat “een onderzoekfiche” genoemd wordt. Deze fiche krijgt nadien samen met vele anderen een plaats in een prachtig opzoekinstrument door en voor kinderen: de “werkbibliotheek”. Alle onderzoekfiches met onderwerpen over dieren, planten, milieu, bedreigde planeet, landen, volkeren, de mens, technologie en veel meer, worden ook online op de website van de klas www.klasavontuur.be geplaatst. Het individuele werk wordt hierdoor in de freinetklas voortdurend gedeeld met de groep en leren van elkaar wordt mogelijk. Het gespreksonderwerp dat Ester aanbracht, wordt met veel interesse onthaald door de groep. Een boeiend gesprek volgt. Al snel praat men over sterren en de enorme afstanden tussen sterren, over lichtjaren. Uiteindelijk doen verschillende associaties hen zelfs belanden bij soorten licht en Jules Verne. Een zeer boeiende start van de dag. Tal van leermogelijkheden hebben zich aangeboden.

Lente geeft aan dat het tijd is om het kringgesprek af te sluiten. Wim heeft tijdens het gesprek in enkele staakwoorden het belangrijkste van het gesprek genoteerd. Vooraleer de groep de kring verlaat, worden nog enkele belangrijke afspraken gemaakt. “Wie onderzoekt verder welke soorten licht er zijn?” Daan springt onmiddellijk op de kar. Hij vertelt dat hij thuis een prisma heeft liggen om dit te demonstreren. Abdella belooft een kleurenschijf te bouwen zoals we er één zagen staan in een boek over technologie. Wim spreekt met Daan en Abdella af wanneer zij hun werk meenemen. Anne gaat tegen het einde van de dag wat extra informatie verzamelen over Jules Verne en Robbe probeert ons vanavond te vertellen wat een lichtjaar is.

Tijd voor het werk, want dat is Freinet: werk dat motiveert en waar je niet moe van wordt. Alle kinderen hebben inmiddels hun planning genomen. In dit document plannen zij zelf hoe zij hun werktijden invullen aan de hand van een gedetailleerd weekschema en een lijst taken die te doen staan. Hoe die takenlijst eruit ziet, verschilt van kind tot kind. Sommige leerlingen die nog niet zo vaardig zijn in het zelf plannen, worden begeleid door Wim. Jasper, Anne en Ester spreken met elkaar af hoe ze hun werk gaan plannen, want zij willen voldoende tijd vrijmaken voor het drukwerk dat ze nog willen doen. De klas beschikt over enkele authentieke drukpersen. Een zeer fijne manier waarbij het manuele, samenwerken en samen nadenken over taal hand in hand gaan. Wannes en Jules zetten zich ook even naast elkaar want zij moeten straks de klaskrant nog verder afwerken. Abdella en Myriam duiden aan wanneer zij het weekverslag voor de klaswebsite verder aanvullen, terwijl Jenthe en Lente al kiezen op welk moment ze de brief voor de correspondentieklas zullen typen. Na enkele minuten van druk overleg, wordt iedereen vooraan in de klas gevraagd.

De wiskundeles is vandaag gewijd aan de boekhouding van de hun eigen klaskassa. Ze zijn hier zelf verantwoordelijk voor. Alle inkomsten en uitgaven worden netjes, samen met de bijhorende kassaticketjes, verzameld. De beamer projecteert op het bord een Excel-rekenblad. Handig hoofdrekenen, cijferen, controlestrategieën en verschillende voorstellingen komen aan bod. Tot aan de speeltijd werken de kinderen zelfstandig of per 2 verder aan een uiteenlopend gamma van taken. Alvorens naar buiten te gaan, blijven sommige kinderen nog hangen bij de “leesmuur” van de klas. Op dit grote, kurken prikbord hangen allerlei teksten: krantenartikels, verhalen en gedichten van kinderen, klaskranten van de eigen klas en van de correspondentieklas, brieven, uitgeprinte mailtjes, een affiche van 11.11.11 en de verslagen van de klassenraad.

Na de speeltijd komt iedereen de klas weer binnen. Sommigen met blozend gezicht nog nagenietend van het spel, anderen met een leesboek dat ze mee naar buiten namen. Jasper, Anne en Ester bleven binnen om verder te werken aan de drukpers. Zodra iedereen plaats heeft genomen tonen Yannick en Robbe het verslag van de klassenraad. Gisteren hield de groep zijn wekelijkse vergadering over de organisatie van de klas. Deze democratische vergadering wordt geleid door de kinderen zelf, ze maken verslag, er wordt gewerkt met duidelijke gespreksregels, tal van praktische problemen en voorstellen komen aan bod. De klassenraad is de hoeksteen van de werking van deze klas om werkelijk samen klas te maken. In het verslag dat vandaag wordt voorgelezen, vertellen Robbe en Yannick over de voorstellen die gisteren naar voor werden geschoven met het oog op het bezoek dat de klas eerstdaags gaat brengen aan de correspondentieklas in Mechelen. De leerlingen schrijven op wekelijkse basis naar deze bevriende freinetschool. Een klassikale brief vertrekt telkens samen met tal van persoonlijke brieven, want iedereen heeft minstens één eigen pennenvriend(in). Aanvullend wordt de wekelijkse klaskrant meegestuurd, de nieuwe vrije teksten en recente onderzoekfiches. Wat zullen de vrienden uit Mechelen het weer leuk vinden om dit postpakket te openen.

Tijdens het moment dat volgt, heerst er duidelijk opperste concentratie. Lente, meestal schrijft ze gedichten, heeft deze week een verhaal geschreven. De beamer projecteert de vrije tekst zodat iedereen duidelijk kan meelezen. Lente leest voor tijdens de tekstbespreking. De sfeer is ontspannen, de kritieken die gegeven worden opbouwend. De leerlingen willen duidelijk maar één ding: samen nadenken hoe ze de tekst nog beter kunnen maken. Woorden als ontwerp, beschrijving, details, hoofdpersonage, opbouw, startzin, bijvoeglijk naamwoord en ontknoping passeren de revue. Hier wordt actief nagedacht over taal in al zijn facetten. Lente is tevreden met de nieuwe tips die ze gekregen heeft. Daarna splitst de groep zich weer op. Kinderen gaan alleen of in kleine groepjes aan verschillende tafels zitten. Computers worden opgestart en een uiteenlopend gamma aan klastaken uitgevoerd. ’s Middags geeft de muziek het begin van de pauze aan. De kinderen gaan gezellig in de kring want iedereen heeft honger gekregen van al dat werk. In het keukentje van de klas, verstopt achter 2 grote terraria, is verse thee gezet.

Na de middag, die een deel van de kinderen gebruikte om te repeteren voor het kerstkoor van de school, is het heel stil in de klas. Iedereen is zich in een brief aan het voorstellen aan leerlingen uit een Franstalige correspondentieklas in Waals-Brabant. De uitwisseling tussen de twee klassen, zorgt ervoor dat op een natuurlijke manier Frans kan worden geleerd. Het handboek is nog steeds aanwezig, maar is niet meer de enige leidraad voor de Franse les. Luka laat al klinken “Wanneer gaan we op bezoek bij hen?”. Jasper stelt voor “Misschien willen zij ons wel helpen bij ons project voor Niger?”

Tijdens het laatste deel van de dag werken de kinderen samen verder aan dit project. Naar aanleiding van de solidariteitscampagne van Caritas International willen de leerlingen informatie verzamelen over de problemen waar Niger mee te kampen heeft, de schrijnende armoede en de oorzaken ervan. Ze gaan samen met de buurklas zelf papier scheppen, bedrukken en verkopen voor het goede doel. Vandaag wordt vooral veel informatie opgezocht in boeken en op het internet. Rond 3 uur verzamelt iedereen in de kring.

Tijdens de slotkring vertellen de kinderen welke informatie gevonden werd over Niger. Wim leidt deze keer het gesprek en overloopt de voorbije dag in functie van wat we geleerd hebben, maar hij kijkt samen met de leerlingen al vooruit naar morgen. Anne en Robbe vertellen zoals ze vanochtend in de kring beloofden, over Jules Verne en een lichtjaar. Ester toont de gedrukte tekst die ze hielp drukken. Wim vermeld nog even dat het vanavond ouderkring is, want ouderparticipatie is een belangrijk iets binnen de freinetwerking. Mila en Myriam krijgen geld mee uit de klaskassa om het pakketje voor de correspondentieklas te gaan posten. Even later vertrekt iedereen naar huis, tevreden over het geleverde werk en al uitkijkend naar morgen.